تلاش برای آموزش آگاهانه و آگاهی بخشی پیرامون مفاهیم درسی
الگوهای تدریس رایج و انتخاب روش مناسب برای تدریس ریاضی با توجه به تفاوتهای فردی دانشآموزان :
آموزش، بهویژه در مقطع دبیرستان، فرآیندی ساده نیست و نیاز به توجه ویژه به ویژگیهای فردی دانشآموزان دارد. در دنیای امروز، آموزش دیگر تنها به تدریس اصطلاحا خشک و تکبعدی محدود نمیشود. بلکه بهویژه در درسهایی مانند ریاضی، استفاده از شیوههای تدریس متنوع و مناسب میتواند تفاوت زیادی در درک و یادگیری دانشآموزان ایجاد کند. برای رسیدن به این هدف، شناخت الگوهای تدریس رایج در دنیا و انتخاب بهترین روش برای هر درس ضروری است.
الگوهای تدریس رایج :
در سطح جهانی، روشهای مختلفی برای تدریس وجود دارد که هر کدام ویژگیها و مزایای خاص خود را دارند. این روشها بر اساس نیازهای مختلف آموزشی و سبکهای یادگیری متفاوت طراحی شدهاند. در ادامه به چند الگوی معروف و رایج در تدریس اشاره میکنیم:
1. آموزش مستقیم : در این روش، معلم بیشتر به انتقال مستقیم اطلاعات پرداخته و دانشآموزان در نقش گیرنده اطلاعات قرار میگیرند. این روش برای تدریس مفاهیم پایهای و ساده ریاضی مناسب است، اما در بلندمدت ممکن است به عمق یادگیری کمکی نکند.
2.یادگیری مشارکتی : این روش تأکید زیادی بر یادگیری گروهی دارد. دانشآموزان با هم به حل مسائل میپردازند و تجربیات خود را با یکدیگر به اشتراک میگذارند. این روش به دانشآموزان کمک میکند تا علاوه بر تقویت درک فردی، مهارتهای اجتماعی و تیمی خود را نیز توسعه دهند. در ریاضی، این الگو میتواند به ویژه در حل مسائل پیچیده و گروهی مفید باشد.
3. یادگیری مبتنی بر پروژه (PBL): در این الگو، دانشآموزان به جای یادگیری محض مفاهیم، از طریق کار بر روی پروژههای عملی به یادگیری میپردازند. این روش، بهویژه در درسهایی که نیاز به حل مسائل واقعی دارند، بسیار موثر است. برای ریاضی، این الگو میتواند از طریق حل مشکلات دنیای واقعی و استفاده از مفاهیم ریاضی در موقعیتهای عملی کاربرد داشته باشد.
4. آموزش معکوس : در این روش، برخلاف روشهای سنتی، دانشآموزان ابتدا مطالب را بهطور مستقل و از طریق منابع مختلف (ویدیوها، مقالات و ...) مطالعه میکنند و سپس در کلاس، بر اساس آن مطالب با معلم و سایر دانشآموزان تعامل میکنند. این روش میتواند به دانشآموزان کمک کند که بهطور فعالتری در یادگیری مشارکت کنند.
* انتخاب روش مناسب برای تدریس ریاضی
با توجه به اینکه ریاضی یک درس منطقی و تحلیلی است، نیاز به شیوهای دارد که علاوه بر آموزش مفاهیم نظری، بر تمرین و کاربرد عملی مفاهیم نیز تأکید کند. در این راستا، روشهایی مانند یادگیری مشارکتی و آموزش معکوسمیتوانند بهویژه در تدریس ریاضی مفید باشند.
در یادگیری مشارکتی، دانشآموزان میتوانند از یکدیگر کمک بگیرند و مفاهیم را در گروههای کوچک بررسی کنند. این روش باعث میشود که دانشآموزان هم درک بهتری از مفاهیم پیدا کنند و هم مهارتهای همکاری و حل مسئله گروهی را بیاموزند. بهویژه در درسهایی مانند هندسه یا آمار که ممکن است برای برخی از دانشآموزان دشوار باشد، این شیوه میتواند موثر واقع شود.
از سوی دیگر، روش آموزش معکوس به معلمان این امکان را میدهد که از زمان کلاس بهطور بهینه استفاده کنند. در این روش، دانشآموزان میتوانند مفاهیم اولیه را در خانه و به صورت فردی مطالعه کنند و سپس در کلاس، بر اساس سوالات و چالشهایی که پیش آمده است، به بررسی و حل مسائل پرداخته و مفاهیم را عمیقتر درک کنند. برای ریاضی، این روش میتواند بهویژه در مفاهیم پیچیده مانند معادلات و توابع موثر باشد.
* توجه به تفاوتهای فردی دانشآموزان:
یکی از مهمترین نکات در تدریس ریاضی، توجه به تفاوتهای فردی دانشآموزان است. هر دانشآموز ممکن است سبک یادگیری خاص خود را داشته باشد. برخی ممکن است در درک مفاهیم انتزاعی قوی باشند، در حالی که برخی دیگر بیشتر با روشهای عملی و تجربی بهتر یاد میگیرند. در این راستا، معلمان باید از شیوههای متنوع تدریس استفاده کنند تا بتوانند نیازهای مختلف دانشآموزان را برآورده کنند.
برای مثال، دانشآموزانی که به یادگیری بصری علاقه دارند، میتوانند از نمودارها، تصاویر و ویدیوهای آموزشی برای درک بهتر مفاهیم استفاده کنند. در مقابل، دانشآموزانی که به شیوههای شنیداری یاد میگیرند، میتوانند از توضیحات شفاهی یا پادکستها بهره ببرند. همچنین، برخی دانشآموزان ممکن است برای یادگیری بهتر نیاز به آزمونهای عملی یا حل مسائل مبتنی بر رویدادها و نیاز های جهان واقعی (نه فانتزی و صرفا مبتنی بر سنجش مهارت های محاسباتی) داشته باشند.
آموزش ریاضی باید با توجه به تفاوتهای فردی دانشآموزان و نیازهای خاص آنها طراحی شود. انتخاب روشهای تدریس مناسب، مانند یادگیری مشارکتی و آموزش معکوس، میتواند به دانشآموزان کمک کند تا مفاهیم ریاضی را بهطور عمیقتری درک کنند و توانایی حل مسائل پیچیده را در خود پرورش دهند. از سوی دیگر، توجه به تفاوتهای فردی و استفاده از شیوههای متنوع تدریس میتواند به هر دانشآموز این فرصت را بدهد تا با شیوهای که برای او مناسبتر است، به یادگیری بپردازد.
قطعا اختصاص وقت قبل از شروع سال تحصیلی در مدارس یا آموزشگاه ها و یا شروع تعلیم خصوصی و نیمه خصوصی، برای انتخاب یا طراحی روش های منعطف و تولید محتواهای کتبی و ویدیویی و ... نیز آزمون ها و سنجش های مختلف به طور متنوع و مبتنی بر تفاوت های احتمالی فردی بر ارزش فعالیت حرفه ای عزیزان و سروران همکار می افزاید.